Գիտե՞ք, թե,,,

Ներսեհ Ա. Ա.
Jun 1, 2018
1 min read

Բրիտանական թանգարանի հայ այցելուներից յուրաքանչյուրը փորձում է բազմաթիվ սրահներում նախևառաջ գտնել The Satala Aphrodite գրառումով բրոնզե գլուխը, որը թվագրվում է մ.թ.ա. 200-100 թվականներով։ Շատերը պնդում են, որ դա հայկական դիցաբանության պտղաբերության, արգասավորության, ծննդաբերության, վաղ շրջանում՝ նաև ռազմի աստվածուհի Անահիտի քանդակի գլուխն է։

Մայր աստվածուհու պատկերը քաջ ծանոթ է հայերին. այն պատկերված էր հին նմուշի 5 հազարանոց թղթադրամի վրա։ Բացի այդ, Անահիտին է նվիրված Հայաստանի Հանրապետության առաջին ոսկյա հուշադրամը, որը 25 հազար դրամ անվանական արժեք ուներ ու թողարկվել էր 1997 թվականին։ Աստվածուհու քանդակի պատճենը ցուցադրվում է Երևանի պատմության թանգարանում։

Իրականում տարբեր կարծիքներ կան այն մասին, թե որ ժողովրդին է պատկանում Սադաղի (հին Սատալա, Երզնջան (Երզնկա) ժամանակակից քաղաքի մոտակայքում) մոտ հայտնաբերված գլուխը։ Բանն այն է, որ այդ հողը հիմա Թուրքիայի տարածքում է, իսկ ժամանակին Հայաստանի մի մասն է եղել։

Մի կողմից բրոնզե գլուխը ուշ հելլենիզմի ստեղծագործություն է, բայց մյուս կողմից էլ` Հայաստանում մ. թ.ա. I դարից մինչև մ.թ. III դար գլխավոր աստվածուհի Անահիտը մեծ սեր է վայելել։ Նրա պաշտամունքը տարածում է ստացել կռապաշտության ու հելլենիզմի ժամանակաշրջանում։ Նրան բազմաթիվ տաճարներ են նվիրել։ Հայկական համառոտ հանրագիտարանի համաձայն` աստվածուհու գլխավոր սրբավայրը եղել է հենց Երզնկա քաղաքի գլխավոր տաճարում։ Հենց այդ պատճառով էլ գավառը կոչվել է Անահիտական։

Պետք է նշել, որ մ.թ. ա. 34 թվականին հռոմեական զորապետ Մարկ Անտոնիի զինվորները թալանել են տաճարը ու իրար մեջ կիսել ոսկե քանդակը։ Անահիտ դիցուհուն նվիրված հեթանոսական տաճարներ են եղել նաև Արտաշատում, Արմավիրում, Բագարանում…